- SANNA
- SANNAGraecis ὁ Σάννας, in Glossis, Subsannator, idem cum Apinario vel Apenario. Cuiusmodi homines, μωρολόγοι, ridicularia quâcumque occasione funditant, et non solum dictis ac salibus, sed etiam, imo facie magis, quam facetiis ridiculi, rictu oris, labiroum ductu, totius vultus distortione, corporisque motione atque gestu ridenda schemata monstrant, atque aliorum mores ac gestus deridiculi gratiâ imitantur. Quemadmodum Apinarii isti, qui, sub Gallieno Imperatore Cycolpica ludentes, totum illud argumentum historiae vel fabulae Cycolpicae, non facetiis tantum dictisque scurrilibus, sed gestibus praecipue καὶ χήμασι. peregerunt: unde miranda quaedam et stupenda eos monstravisse, in illo Cyclopeorum lusu, dicit Trebellius in Gallienis c. 8. Tales itaque Graecis veteribus Σάνναι et Σάννοι et Σαννίωνες appellati, recentioribus Τζάννοι, unde Italorum Zani: uti Σάννους, populum Scythiae, qui et Σαννίγαι dicebantur, Τζάννους quoque vocavêre, Eusthat. Odyss. ξ. Sed et Sannam, pro irrisione quoque ac subsannatione ipsa, usurpârunt. Vetus Persii Interpres ad Sat. 1. v. 72. exponit, os distortum cum vultu, quod facimus, cum alios deridemus. Cuiusmodi sannas vel tortiones oris indecoras ac ridiculas cinos ctiam Latini vocaverunt, a Graeco verbo κινεῖν, quod movere est, unde κῖνος, i. e. κίνησις; sicuti μῶκος, ἀπὸ τȏυ μωκᾷν, pro μώκησις. Idem autem est μῶκος, quod sanna et proprie Graeci μωκᾷςθαι dicunt de his, qui ore, vultuque distorto et vagis labiis aliquem derident: Hesychius, διαμυλλαίνειν χλευάζειν. ἐπἰ τȏυ τὰ χείλη διαςτρέφειν. διαμωκᾶςθαι, quod labiis ductare vocat Plautus Milit. Actu 2. sc. 1. v. 15. labiis dum ductant eum. Gellius, labiorum ductu irridere, l. 18. c. 4. Tum ille rictu oris labiorumque ductu contemni a se ostendens, et rem, de qua quaereretur, et hominem ipsum qui quaereret. A' Graeco μῶκος, mocosum Latini dixerunt, de hoc genere ridiculi, quod fit non salibus ac dicacitate, sed vultu et gesticulationibus. Cicer. l. 1. Ep. ad Attic. Ep. 13. Consul autem ipse parvô animô et pravô, tantum cavillator, genere illô mocosô, quod etiam sine dicacitate ridetur, facie magis quam facetiis ridiculus. Sic actionem mimicam et gesticulatoriam mocosam appellabant vett. Oratores, uti liquet ex Quintiliano l. 11. c. 3. sub fin. Vide supra Mocosa. Proprie igitur Sanna, os distortum cum vultu significabat: unde vultus distortiones, ad pueros ploratores terriculandos, sannae Arnobio l. 5. Usque adeo ne mortales saeculi illius ac temporis corde fuer ant vacui, rationis sensusque nullius, ut ab actionibus improbis, tamquam parvuli pusiones, personarum monstruosissimâ torvitate, sannis etiam constringerentur et maniis. Galli vulgo grimacias dicunt. Manuum tamen etiam digitorumque gesticulatio ac formatio ridicula, ad subsannandum aliquem facta, ita vocabatur. Hinc ciconia genus sannae, de qua supra, in hac voce; ut et ubi de Digitis: Imo et linguae exsertio. Interpres Persii d. l.Tria generae sannarum, aut manu significari ciconiam, aut oppositô temproibus pollice, auriculas asininas, aut linguam sitientis canis. Hinc dictorum Sannionum Ciceto quoque meminit de Orat. l. 2. et Iuvenalis Sat. 6. v. 307. de tali,------ Quâ sorbeat aera sannâ.Gelasianos, a risu eos Sidonius vocat Carm. 23. v. 302. etc. plura hanc in rem, apud Thom. Dempster. Paralipom. in Rosin. l. 5. c. 6. Casaubon. ad Calig. Suetonii c. 57. Salmas. ad Trebellium d. l. et Not. ad Tertullian. de Pallio. c. 4. nec non hîc passim, inter alia infra voce Zani.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.